نوار مغزی چیست ؟ عوارض و 5 کاربرد نوار مغز در تشخیص بیماریها

نوار مغز EEG چیست؟

نوار مغز EEG، که به آن الکتروانسفالوگرام نیز گفته میشود، یک آزمایش پزشکی است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری و ثبت میکند . این آزمایش با استفاده از الکترودهایی که روی پوست سر قرار میگیرند، سیگنال های الکتریکی مغز را ثبت میکند و به پزشکان کمک میکند تا شرایط مختلف مغزی مانند صرع، اختلالات خواب، آسیبهای مغزی و دیگر بیماریها را تشخیص دهند.

EEG میتواند در شناسایی مشکلات مرتبط با فعالیت الکتریکی مغز مانند تشنج ها، اختلالات خواب، و بیماریهای عصبی مفید باشد. همچنین، این آزمایش میتواند در تشخیص بیماریهایی مانند آلزایمر و در مواردی برای بررسی وضعیت بیماران در کما استفاده شود

انواع نوار مغزی

نوار مغزی، که به آن الکتروانسفالوگرام یا EEG نیز گفته میشود، آزمایشی است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند. انواع مختلفی از نوار مغزی وجود دارد که برای شرایط مختلف تشخیصی و درمانی استفاده میشوند:

 1. نوار مغز روتین (Routine EEG): این نوع نوار مغز برای ثبت فعالیت مغز در حالت استراحت و بیداری استفاده میشود

2. نوار مغز خواب (Sleep EEG): اگر نوار مغز روتین اطلاعات کافی را ارائه ندهد، ممکن است نوار مغز خواب تجویز شود. این نوع نوار در حالی که بیمار خواب است انجام میشود

3. نوار مغز پایشی (Ambulatory EEG): این نوع نوار برای ثبت فعالیتهای مغزی بیمار در طول یک روز یا بیشتر است و اغلب در منزل بیمار انجام میشود

4. تله متری نوار مغز (Video EEG): این نوع نوار EEG همراه با فیلمبرداری است و میتواند به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد فعالیت مغز کمک کند. معمولاً در بیمارستان و طی چند روز انجام میشود

هر یک از این انواع نوار EEG برای شرایط خاصی تجویز میشوند و پزشک متخصص مغز و اعصاب بر اساس نیاز بیمار و شرایط بالینی او، نوع مناسب نوار مغز را انتخاب میکند.

اگر شما نیز قصد انجام EEG را دارید می توانید به مرکز تخصصی ویستان در غرب تهران مراجعه نمایید.

خواندن جواب نوار مغز

تفسیر نتایج نوار مغز EEG میتواند پیچیده باشد و به دانش تخصصی نیاز دارد. مراحل خواندن جواب نوار مغز به صورت زیر است:

1. بررسی اطلاعات بیمار: پزشک متخصص مغز و اعصاب ابتدا اطلاعات بیمار مانند سن، جنس، سابقه پزشکی و دلیل انجام EEG را بررسی می‌کند.
2. بررسی امواج مغزی: پزشک متخصص مغز و اعصاب سپس به بررسی امواج مغزی ثبت شده در نوار مغز می‌پردازد. امواج مغزی بر اساس فرکانس و دامنه به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دسته‌ها نشان‌دهنده فعالیت خاصی در مغز هستند.
3. تشخیص ناهنجاری ها: پزشک متخصص مغز و اعصاب به دنبال هر گونه ناهنجاری در امواج مغزی می‌گردد. این ناهنجاری‌ها می‌توانند نشان‌دهنده وجود یک مشکل یا اختلال در مغز باشند.
4. تشخیص: پزشک متخصص مغز و اعصاب با توجه به اطلاعات بیمار، امواج مغزی و ناهنجاری‌های مشاهده شده، اقدام به تشخیص می‌کند.
5. تفسیر نتایج: پزشک متخصص مغز و اعصاب نتایج نوار مغز را به بیمار و یا خانواده او ارائه می دهد. تفسیر نتایج EEG میتواند پیچیده باشد و به دانش تخصصی نیاز دارد.

نکاتی در مورد خواندن جواب EEG :

خواندن جواب نوار مغز یک کار تخصصی است و باید توسط یک متخصص مغز و اعصاب انجام شود.

EEG فقط یک ابزار تشخیصی است و به تنهایی برای تشخیص نهایی کافی نیست.

تفسیر نوار EEG به عوامل مختلفی مانند سن، جنس، سابقه پزشکی و دلیل انجام نوار مغز بستگی دارد.

در برخی موارد ممکن است نوار EEG اطلاعات کافی برای تشخیص ارائه ندهد و نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی باشد.

بیشتر بدانید: آیا سکته مغزی خوب می شود؟

تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم

تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم در تغییراتی است که در شکل نمودارها نشان داده می‌شود. به بیان ساده، اگر نوار EEG شما دچار مشکل باشد، در قسمت‌هایی از نوار یا به شکل متناوب تغییراتی را خواهید دید.

معیارهای اصلی برای تشخیص نوار مغز غیرطبیعی:

• تغییرات در فرکانس امواج: امواج مغزی بر اساس فرکانس به دسته‌های مختلفی مانند امواج دلتا، تتا، آلفا، بتا و گاما تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دسته‌ها نشان‌دهنده فعالیت خاصی در مغز هستند. افزایش یا کاهش فرکانس هر کدام از این امواج می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مشکل باشد.
• تغییرات در دامنه امواج: دامنه امواج نشان‌دهنده شدت فعالیت الکتریکی مغز است. افزایش یا کاهش دامنه امواج می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مشکل باشد.
• تغییرات در مورفولوژی امواج: مورفولوژی امواج به شکل ظاهری آنها اشاره دارد. وجود امواج غیرطبیعی مانند امواج تیز یا امواج خاردار می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مشکل باشد.
• تغییرات در ریتم امواج: ریتم امواج به تناوب و نظم آنها اشاره دارد. وجود امواج نامنظم یا متناوب می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مشکل باشد.

تفسیر نوار مغز چگونه است؟

تفسیر نوار EEG یک فرآیند تخصصی است که توسط متخصصان مغز و اعصاب انجام میشود. در این فرآیند، فعالیتهای الکتریکی مغز به صورت امواج ثبت شده و بر روی نمودار نوار مغز نمایش داده میشوند. امواج مغزی مختلفی وجود دارند، مانند آلفا، بتا، تتا، و دلتا، که هر کدام نشان دهنده نوع خاصی از فعالیت مغزی هستند.

متخصصان با بررسی الگوهای امواج مغزی و تغییرات غیرطبیعی در آنها، میتوانند به تشخیص بیماریها و اختلالات مغزی بپردازند. برای مثال، امواج با فرکانس بالا و تراکم زیاد ممکن است نشان دهنده صرع باشند، در حالی که امواج کند و غیرطبیعی میتوانند نشانه ای از تومور مغزی یا آسیب های مغزی باشند.

تفسیر دقیق نوار EEG نیازمند دانش تخصصی است و باید توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام شود. این تفسیر میتواند به تشخیص وضعیت هایی مانند صرع، آلزایمر، اختلالات خواب، و سایر بیماریهای مرتبط با مغز کمک کند.

بیشتر بدانید: علت لرزش سر | 5 روش موثر برای کاهش لرزش سر

متخصص نوار مغز کیست؟

متخصص نوار EEG ، که به او نورولوژیست یا متخصص بیماریهای مغز و اعصاب نیز گفته میشود، پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماریهای مربوط به سیستم عصبی مرکزی و محیطی تخصص دارد. این شامل مغز، نخاع، اعصاب محیطی و عضلات است. نورولوژیستها از آزمایشهای مختلفی مانند نوار مغز EEG، تصویربرداری مغزی (مانند MRI و CT اسکن) و آزمایشهای عصبی-عضلانی (مانند EMG) برای تشخیص بیماریها استفاده میکنند

عکس نوار مغز تشنجی

نوار (EEG) یک تست آزمایشی است که می تواند فعالیت الکتریکی مغز را ثبت کند و این تست میتواند برای تشخیص اختلالات مرتبط با فعالیت الکتریکی مغز مانند تشنجها استفاده شود نوار (EEG) یک آزمایش است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند و میتواند برای تشخیص اختلالات مرتبط با فعالیت الکتریکی مغز مانند تشنجها استفاده شود . اگر در هنگام آزمایش هیچ فعالیت صرعی رخ ندهد، نتیجه آزمایش ممکن است طبیعی به نظر برسد، حتی اگر فرد مبتلا به صرع باشد

عکس نوار مغز طبیعی چگونه است؟

نوار EEG طبیعی نوار کاغذی است که فعالیت الکتریکی مغز را نشان می دهد. این فعالیت توسط الکترودهایی که روی پوست سر قرار می گیرند ثبت می شود. یک نوار EEG طبیعی الگوی امواج منظم و تکراری را نشان می دهد.
امواج مغزی به پنج دسته اصلی طبقه بندی می شوند:

امواج دلتا: امواج دلتا آهسته ترین امواج مغزی هستند که فرکانسی بین 0.5 تا 4 هرتز دارند. این امواج در عمیق ترین مرحله خواب (خواب NREM) و همچنین در نوزادان و کودکان خردسال دیده می شوند.

مشخصات امواج دلتا:

• فرکانس: 0.5 تا 4 هرتز
• دامنه: بالا
• مورفولوژی: موج های سینوسی آهسته و بلند
• ریتم: منظم

نقش امواج دلتا:

خواب عمیق: امواج دلتا برای خواب عمیق و ترمیمی ضروری هستند.

رشد و ترمیم: امواج دلتا به رشد و ترمیم مغز و بدن کمک می کنند.

آگاهی: امواج دلتا با کاهش آگاهی و هوشیاری همراه هستند.

 امواج تتا: امواج تتا نوعی از امواج مغزی هستند که فرکانسی بین 4 تا 8 هرتز دارند. این امواج در مراحل خواب سبک، خلسه، مدیتیشن عمیق و همچنین در کودکان و نوجوانان بیشتر دیده می‌شوند.

مشخصات امواج تتا:

فرکانس: 4 تا 8 هرتز

دامنه: متوسط

مورفولوژی: موج های سینوسی آهسته و نامنظم

ریتم: نامنظم

نقش امواج تتا:

• خواب سبک: امواج تتا در مراحل ابتدایی و انتهایی خواب و همچنین در چرت زدن دیده می‌شوند.
• خلاقیت: امواج تتا با خلاقیت، الهام و تفکر بصری مرتبط هستند.
• یادگیری: امواج تتا با یادگیری و حافظه مرتبط هستند.
• آرامش: امواج تتا با آرامش و کاهش اضطراب مرتبط هستند.

امواج آلفا: امواج آلفا نوعی از امواج مغزی هستند که فرکانسی بین 8 تا 12 هرتز دارند. این امواج در حالت آرامش و هوشیاری، ریلکسیشن عمیق، و همچنین در هنگام تفکر بدون تمرکز عمیق دیده می‌شوند.

مشخصات امواج آلفا:

• فرکانس: 8 تا 12 هرتز
• دامنه: متوسط
• مورفولوژی: موج های سینوسی منظم
• ریتم: منظم

نقش امواج آلفا:

• آرامش: امواج آلفا با آرامش و کاهش اضطراب مرتبط هستند.
• تمرکز: امواج آلفا با تمرکز و توجه به جزئیات مرتبط هستند.
• یادگیری: امواج آلفا با یادگیری و حافظه مرتبط هستند.
• خلاقیت: امواج آلفا با خلاقیت و تفکر بصری مرتبط هستند.

امواج بتا: امواج بتا نوعی از امواج مغزی هستند که فرکانسی بین 12 تا 30 هرتز دارند. این امواج در حالت هوشیاری کامل، تمرکز، تفکر و پردازش اطلاعات دیده می‌شوند.

مشخصات امواج بتا:

• فرکانس: 12 تا 30 هرتز
• دامنه: متغیر
• مورفولوژی: موج های سینوسی نامنظم
• ریتم: متغیر

نقش امواج بتا:

• هوشیاری: امواج بتا برای هوشیاری کامل و پردازش اطلاعات ضروری هستند.
• تمرکز: امواج بتا با تمرکز و توجه به جزئیات مرتبط هستند.
• تفکر: امواج بتا با تفکر منطقی و حل مسئله مرتبط هستند.
• تصمیم گیری: امواج بتا با تصمیم گیری و قضاوت مرتبط هستند.

امواج گاما: امواج گاما نوعی از امواج مغزی هستند که فرکانسی بین 30 تا 100 هرتز دارند. این امواج با پردازش اطلاعات حسی، ادراک، یادگیری، حافظه، توجه و تمرکز بالا مرتبط هستند.

• مشخصات امواج گاما:
• فرکانس: 30 تا 100 هرتز
• دامنه: متغیر
• مورفولوژی: موج های سینوسی نامنظم
• ریتم: متغیر
• نقش امواج گاما:
• پردازش اطلاعات حسی: امواج گاما با پردازش اطلاعات حسی از جمله بینایی، شنوایی و لامسه مرتبط هستند.
• ادراک: امواج گاما با ادراک و درک اطلاعات حسی مرتبط هستند.
• یادگیری: امواج گاما با یادگیری و حافظه کوتاه مدت و بلندمدت مرتبط هستند.
• توجه: امواج گاما با توجه و تمرکز بالا مرتبط هستند.
• آگاهی: امواج گاما با سطح هوشیاری و آگاهی مرتبط هستند.

نوار طبیعی الگوی منظم و تکراری از این امواج را نشان می دهد. هیچ ناهنجاری یا خار غیرطبیعی وجود ندارد.

اگر  نوار مغز نرمال نباشد

اگر نتیجه نوار (EEG) غیر طبیعی باشد، ممکن است نشاندهنده وجود شرایطی مانند صرع و تشنج، خونریزی های غیر طبیعی، اختلالات خواب، التهاب مغز (انسفالیت)، تومور مغزی، مرگ بافت به دلیل انسداد جریان خون، میگرن، یا مصرف بیش از حد الکل و دارو باشد . تفسیر دقیق نوار توسط متخصص مغز و اعصاب انجام میشود و بر اساس الگوهای مشاهده شده در امواج مغزی، تشخیصهای بیشتری میتواند صورت گیرد  . این اطلاعات به پزشک کمک میکند تا علت علائمی مانند تشنج، سردرگمی، یا از دست دادن حافظه را ریشه یابی کرده و درمان مناسب را تجویز کند

عوارض بعد از نوار مغز

نوار (EEG) یک روش تشخیصی بی خطر و بدون درد و خطر است که معمولا عارضه جانبی خاصی ندارد اما در برخی موارد، ممکن است عوارض جانبی خفیفی داشته باشد مانند:

• خارش پوست سر: محل قرارگیری الکترودها ممکن است بعد از برداشتن آنها کمی خارش داشته باشد.
• قرمزی پوست: محل قرارگیری الکترودها ممکن است بعد از برداشتن آنها کمی قرمز شود.
• تحریک پوست: در موارد نادر، ممکن است محل قرارگیری الکترودها تحریک شده و دچار التهاب یا بثورات پوستی شود.
• سردرد: برخی از افراد ممکن است بعد از انجام نوار EEG دچار سردرد خفیفی شوند.

این عوارض معمولاً موقتی بوده و خیلی سریع از بین می روند.

در اینجا برخی از اقداماتی که می توانید برای کاهش خطر عوارض جانبی انجام دهید آورده شده است:

• به دستورات تکنسین EEG گوش دهید.
• از خاراندن یا تحریک محل قرارگیری الکترودها خودداری کنید.
• در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی به تکنسین EEG یا پزشک خود اطلاع دهید.

هزینه تست نوار مغز

هزینه تست نوار مغز به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

نوع نوار مغز:

• نوار استاندارد: این نوع نوار EEG رایج ترین نوع است و برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز در حالت بیداری و خواب استفاده می شود.
• نوار ویدئویی: این نوع نوار EEG همراه با ضبط ویدئو انجام می شود و برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز در هنگام تشنج یا سایر رویدادهای عصبی استفاده می شود.
• نوار آمبولاتوار: این نوع نوار EEG به بیمار اجازه می دهد تا در طول روز با دستگاه نوار مغز به فعالیت های خود ادامه دهد.

محل انجام تست:

• بیمارستان: هزینه انجام نوار EEG در بیمارستان معمولاً بیشتر از مطب پزشک است.
• مطب پزشک: هزینه انجام نوار EEG در مطب پزشک معمولاً کمتر از بیمارستان است.
• مرکز تخصصی نوار مغز: برخی از مراکز تخصصی نوار EEG وجود دارند که فقط به انجام نوار EEG و سایر آزمایش های الکتروفیزیولوژیک می پردازند.

تخصص پزشک:

• متخصص مغز و اعصاب: متخصصان مغز و اعصاب معمولاً هزینه بیشتری برای انجام نوار EEG نسبت به سایر پزشکان دریافت می کنند.
• پزشک عمومی: برخی از پزشکان عمومی نیز می توانند نوار EEG را انجام دهند، اما ممکن است هزینه کمتری نسبت به متخصصان مغز و اعصاب دریافت کنند.

بیمه درمانی:

• بیمه درمانی پایه: برخی از بیمه های درمانی پایه هزینه نوار EEG را تحت پوشش قرار می دهند.
• بیمه درمانی تکمیلی: برخی از بیمه های درمانی تکمیلی نیز هزینه نوار مغز را تحت پوشش قرار می دهند.

به طور کلی هزینه تست نوار مغز در سال 1402 در تهران بین 100 تا 500 هزار تومان متغیر بوده است اگر شما نیز قصد انجام این تست را دارید جهت اطلاع از قیمت دقیق این تست تشخیصی می توانید با مشاوران ما در مرکز تخصصی ویستان در تماس باشید.

5 کاربرد نوار مغز

نوار EEG برای تشخیص طیف وسیعی از اختلالات از جمله صرع، اختلالات خواب و تومورهای مغزی استفاده می شود. همچنین می تواند برای نظارت بر فعالیت مغز در حین جراحی یا سایر اقدامات استفاده شود.

در جدول زیر به بررسی کاربردهای نوار مغز می پردازیم:

ردیف	کاربرد	شرح	بیماری های قابل تشخیص
1	صرع	تشخیص و طبقه بندی انواع تشنج، تعیین محل شروع تشنج در مغز، ارزیابی اثربخشی درمان	صرع، تشنج های غیرصرعی، صرع های کانونی
2	اختلالات خواب	تشخیص انواع اختلالات خواب مانند آپنه خواب، نارکولپسی، سندرم پای بی قرار، اختلالات حرکتی دوره خواب	آپنه خواب، نارکولپسی، سندرم پای بی قرار، اختلالات حرکتی دوره خواب
3	آسیب مغزی	تشخیص و ارزیابی شدت آسیب مغزی، تشخیص مرگ مغزی	ضربه مغزی، سکته مغزی، انسفالوپاتی
4	تومور مغزی	تشخیص تومور مغزی، تعیین محل تومور	تومور مغزی
5	اختلالات شناختی	تشخیص و افتراق آلزایمر از سایر انواع زوال عقل، تشخیص دمانس عروقی	آلزایمر، دمانس عروقی

آیا نوار مغز افسردگی را تشخیص می دهد؟

بر اساس اطلاعات موجود، نوار (EEG) میتواند در تشخیص افسردگی مفید باشد. پیشرفتهای اخیر در تکنولوژی EEG به پزشکان امکان داده است تا از این آزمایش برای شناسایی تغییرات در فعالیت الکتریکی مغز که ممکن است با افسردگی مرتبط باشند، استفاده کنند . این تغییرات میتوانند شامل واکنشهای مغزی به محرکهای لذتبخش باشند که در افراد مبتلا به افسردگی ممکن است متفاوت باشد . با این حال، تشخیص افسردگی معمولاً با استفاده از روشهای مختلفی انجام میشود و نوار EEG تنها یکی از ابزارهایی است که میتواند در این فرآیند مورد استفاده قرار گیرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص کی توانید با متخصصان ما در مرکز تخصصی ویستان در تماس باشید.

مرکز نوار مغز ویستان در تهران

مرکز نوار مغز ویستان در تهران یک مرکز تخصصی برای انجام نوار EEG ،نوار عصب و عضله و سایر آزمایش های الکتروفیزیولوژیک است. این مرکز در خیابان مرزداران تهران واقع شده است.

خدمات مرکز نوار مغز ویستان:

• نوار مغز استاندارد: این نوع نوار مغز رایج ترین نوع است و برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز در حالت بیداری و خواب استفاده می شود.
• نوار مغز ویدئویی: این نوع نوار مغز همراه با ضبط ویدئو انجام می شود و برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز در هنگام تشنج یا سایر رویدادهای عصبی استفاده می شود.
• نوار مغز آمبولاتوار: این نوع نوار مغز به بیمار اجازه می دهد تا در طول روز با دستگاه نوار EEG به فعالیت های خود ادامه دهد.
• نوار عصب و عضله: این آزمایش برای بررسی عملکرد اعصاب و عضلات استفاده می شود.
• سایر آزمایش های الکتروفیزیولوژیک: مرکز نوار EEG ویستان سایر آزمایش های الکتروفیزیولوژیک مانند EMG و NCS را نیز انجام می دهد.

متخصصان مرکز نوار مغز ویستان:

• دکتر شبنم رفیع زاده: متخصص مغز و اعصاب و الکتروفیزیولوژی بالینی
• دکتر شهربانو کاظمی: متخصص مغز و اعصاب و الکتروفیزیولوژی بالینی
• دکتر مهسا موسوی: متخصص مغز و اعصاب و الکتروفیزیولوژی بالینی

هزینه تست نوار مغز در مرکز ویستان:

هزینه تست نوار EEG در مرکز ویستان به نوع نوار مغز و سایر عوامل بستگی دارد. برای اطلاع دقیق از هزینه تست نوار مغز، می توانید با مرکز ویستان تماس بگیرید.

اطلاعات تماس مرکز نوار مغز ویستان:

• آدرس: تهران، مرزداران، بعد از خیابانهای رضایی نژاد و بهار، پلاک 184، ساختمان ایمان، طبقه همکف (پشت داروخانه دکتر ختمی)
• تلفن02144387785 _ 02144927197 _ 02144220936

پرسش های رایج درباره نوار مغز

در اینجا به بررسی برخی از پرسش های رایج درباره نوار مغز می پردازیم.

نوار مغز چگونه انجام می شود؟

برای انجام نوار مغز، تکنسین EEG الکترودهای کوچکی را به پوست سر شما وصل می کند. این الکترودها که می توانند فعالیت های الکتریکی مغز شما را ثبت کنند. سپس این سیگنال ها به یک کامپیوتر ارسال می شوند و در آنجا برای بررسی و تفسیر توسط پزشک استفاده می شوند.

نوار مغز چقدر طول می کشد؟

انجام نوار مغز معمولاً حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.

آیا نوار مغز دردناک است؟

نوار مغز یک روش بدون درد است. شما ممکن است در حین انجام نوار مغز کمی احساس ناراحتی کنید، اما این ناراحتی معمولاً موقتی است.

نتایج نوار مغز چگونه تفسیر می شوند؟

نتایج نوار مغز توسط پزشک تفسیر می شوند. پزشک شما با توجه به نتایج نوار مغز و سایر اطلاعات، تشخیص می دهد و در صورت نیاز درمان مناسب را تجویز می کند.