فهرست مطالب
روش های درمان فوری سرگیجه
امروزه با بالارفتن اطلاعات افراد در خصوص انواع بیماری های عصبی (مانند سرگیجه) می توان این بیماری ها را با روش های مختلفی درمان نمود. قبل از پرداختن به درمان فوری سرگیجه ابتدا به تعریف این بیماری می پردازیم:
سرگیجه چیست؟ گیجی (Dizziness) حالتی است که در آن فرد احساس میکند که خودش یا محیط اطرافش در حال چرخش است، حتی اگر در حالت ساکن باشد . این احساس میتواند شامل احساساتی مانند ضعف، تاری دید، عدم تعادل، یا احساسی که گویی فرد در حال حرکت است یا همه چیز به دور او میچرخد، باشد
تعریف انواع سرگیجه از نظر پزشک متخصص
متخصصان پزشکی سرگیجه را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنند:
1. حقیقی (Vertigo):
- احساسی است که فرد مبتلا احساس میکند که خود یا محیط اطراف او در حال حرکت یا چرخش است.
- این نوع به دلیل تحریک یا آسیب به سیستم تعادل بدن ایجاد میشود.
2. کاذب (Dizziness):
- احساسی از عدم تعادل، سبکی سر یا گیجی است.
- این نوع به دلیل تحریک یا آسیب به سایر قسمت‌های بدن، مانند سیستم عصبی یا قلب ایجاد میشود.
بیشتر بدانید: بیماری صرع چیست؟
در جدول زیر به بررسی انواع سرگیچه می پردازیم:
| شماره | دسته کلی | نوع | توضیحات |
| 1 | حقیقی (Vertigo) | سرگیجه چرخشی | احساس چرخش یا دوران محیط اطراف فرد |
| 2 | نوسانی | احساسی مانند حرکت گهواره یا بالا و پایین شدن | حرکت سر به جلو و عقب در آسانسور |
| 3 | وضعیتی | با حرکات خاصی مانند خم شدن، دراز کشیدن یا چرخش سر ایجاد میشود | گیجی هنگام دراز کشیدن به پهلو |
| 4 | میگرنی | نوعی گیجی است که با سردرد میگرنی همراه است | سرگیجه و حالت تهوع همراه با سردرد شدید |
| 5 | کاذب (Dizziness) | گیجی ناشی از افت فشار خون | با افت ناگهانی فشار خون ایجاد میشود و میتواند باعث سبکی سر، سیاهی چشم و غش شود |
| 6 | ناشی از کم آبی بدن | با کمبود آب بدن ایجاد میشود و میتواند باعث خستگی، ضعف و گیجی شود | گیجی بعد از ورزش شدید بدون نوشیدن آب کافی |
| 7 | ناشی از داروها | برخی از داروها میتوانند عوارض جانبی گیجی داشته باشند | گیجی بعد از شروع مصرف داروی جدید |
| 8 | ناشی از اضطراب و افسردگی | اضطراب و افسردگی میتوانند باعث علائم مختلف جسمی از جمله ‘گیجی شوند | همراه با علائم اضطراب یا افسردگی |
انواع گفته شده در جدول بالا تنها برخی از موارد گیجی و چرخش سرهستند . برای اطلاع از موارد بیشتر می توانید با پزشکان متخصص ما در کلینیک ویستان در تماس باشید.
سرگیجه عصبی چیست؟
سرگیجه عصبی نوعی گیجی است که ناشی از مشکل در سیستم عصبی است. این نوع گیجی می تواند حسی از چرخش یا دوران محیط اطراف فرد، عدم تعادل یا سبکی سر ایجاد کند.
گیجی عصبی می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله موارد زیر باشد:
- اختلالات گوش داخلی: گوش داخلی نقش مهمی در تعادل بدن دارد. اختلالات گوش داخلی مانند بیماری حرکت، ورم گوش داخلی می تواند باعث سرگیجه عصبی شود.
- میگرن: میگرن نوعی سردرد شدید است که می تواند با گیجی ، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
- سکته مغزی: سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شود. این می تواند باعث علائم مختلفی از جمله گیجی ، ضعف، بی حسی و مشکلات بینایی شود.
- بیماری های عصبی: برخی از بیماری های عصبی مانند ام اس و پارکینسون می تواند باعث گیجی شود.
- داروها: برخی از داروها می توانند عوارض جانبی سرگیجه داشته باشند.
در مرکز تخصص ویستان با بهترین متخصصان سرگیجه برای درمان انواع گیجی در خدمت شما هستیم.
بیشتر بدانید: علت لرزش سر | 5 روش موثر برای کاهش لرزش سر
درمان فوری سرگیجه و حالت تهوع
سرگیجه و حالت تهوع می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله کم آبی بدن، قند خون پایین، بیماری حرکت، مسمومیت غذایی و عفونت باشد. در برخی موارد، گیجی و حالت تهوع می تواند علامتی از یک بیماری جدی تر باشد.
اگر دچار سرگیجه و حالت تهوع ناگهانی یا شدید هستید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در اینجا چند روش درمان فوری برای سرگیجه و حالت تهوع خفیف تا متوسط وجود دارد:
1. استراحت کنید: دراز بکشید یا بنشینید و استراحت کنید. از رانندگی یا کار با ماشین آلات خودداری کنید تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید.
2. آب بنوشید: کم آبی بدن می تواند باعث سرگیجه و حالت تهوع شود. نوشیدن آب فراوان به هیدراته شدن بدن شما و رفع گیجی و حالت تهوع کمک می کند.
3. زنجبیل مصرف کنید: زنجبیل می تواند به تسکین حالت تهوع کمک کند. می توانید زنجبیل را به صورت چای، آبنبات یا مکمل مصرف کنید.
4. غذاهای کم چرب و کم شکر بخورید: غذاهای چرب و پر شکر می تواند حالت تهوع را بدتر کند. غذاهای ساده و کم چرب مانند نان تست، موز و برنج را انتخاب کنید.
5. از داروهای بدون نسخه استفاده کنید: داروهای بدون نسخه مانند پپتو بیسمول یا داروهای ضد تهوع می تواند به تسکین حالت تهوع کمک کند.
6. از محرک ها خودداری کنید: از کافئین، الکل و نیکوتین خودداری کنید، زیرا این مواد می توانند گیجی و حالت تهوع را بدتر کنند.
7. هوای تازه استنشاق کنید: هوای تازه می تواند به تسکین سرگیجه و حالت تهوع کمک کند. به بیرون بروید و هوای تازه را تنفس کنید.
8. کمپرس سرد اعمال کنید: کمپرس سرد را روی پیشانی یا پشت گردن خود قرار دهید تا به تسکین گیجی کمک کند.
9. تکنیک های آرامش بخش را تمرین کنید: تکنیک هایی مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن می تواند به آرامش بدن و ذهن شما و کاهش سرگیجه و حالت تهوع کمک کند.
اگر سرگیجه و حالت تهوع شما با این درمان های خانگی برطرف نشد، یا اگر دچار سرگیجه و حالت تهوع ناگهانی یا شدید هستید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درمان سرگیجه در طب سنتی
طب سنتی برای درمان سرگیجه از روش‌های مختلفی استفاده میکند که برخی از آنها عبارتند از:
1. اصلاح مزاج:
طب سنتی معتقد است که سرگیجه میتواند ناشی از عدم تعادل در مزاج‌های چهارگانه (گرم، سرد، خشک و تر) باشد.
- سرگیجه گرم: در این نوع گیجی ، علائمی مانند گرگرفتگی، تعریق، تپش قلب و قرمزی چشم دیده میشود. درمان گیجی گرم شامل استفاده از خوراکی‌ها و داروهای سرد و تر مانند خیار، هندوانه، کاهو، خاکشیر، عرق بیدمشک و گلاب است.
- سرگیجه سرد: در این نوع سرگیجه، علائمی مانند رنگ پریدگی، ضعف، سردی دست و پا و تنگی نفس دیده میشود. درمان گیجی سرد شامل استفاده از خوراکی‌ها و داروهای گرم و خشک مانند خرما، انجیر، بادام، گردو، زنجبیل، دارچین و زعفران است.
2. حجامت:
حجامت یکی از روش‌های رایج در طب سنتی برای درمان انواع مختلف بیماری‌ها، از جمله گیجی است. حجامت با خارج کردن خون فاسد از بدن به تصفیه خون و بهبود تعادل در بدن کمک میکند.
3. بادکش:
بادکش روش دیگری در طب سنتی است که برای درمان گیجی استفاده میشود. بادکش با ایجاد خلاء در ناحیه مورد نظر، به افزایش جریان خون و اکسیژن رسانی به آن ناحیه کمک میکند.
4. داروهای گیاهی:
در طب سنتی از گیاهان مختلفی برای درمان گیجی استفاده میشود. برخی از این گیاهان عبارتند از:
- زنجبیل: زنجبیل به دلیل خواص ضد تهوع و ضد التهابی خود میتواند به تسکین گیجی و حالت تهوع کمک کند.
- نعناع: نعناع به دلیل خاصیت آرامش بخش خود میتواند به کاهش اضطراب و استرس که از عوامل گیجی هستند، کمک کند.
- گل محمدی: گل محمدی به دلیل خاصیت آرامش بخش و ضد تشنج خود میتواند به تسکین گیجی کمک کند.
5. رعایت رژیم غذایی:
رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل یکی از مهمترین اقدامات برای پیشگیری و درمان سرگیجه است.
- مصرف میوه ها و سبزیجات: میوه ها و سبزیجات سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند که برای سلامتی بدن ضروری هستند.
- مصرف غلات کامل: غلات کامل سرشار از فیبر هستند که به هضم غذا و جلوگیری از یبوست کمک می کند. یبوست می تواند از عوامل سرگیجه باشد.
- نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی به هیدراته شدن بدن و جلوگیری از کم آبی بدن که از عوامل گیجی است، کمک می کند.
- کاهش مصرف کافئین، الکل و نیکوتین: کافئین، الکل و نیکوتین می توانند باعث گیجی شوند.
توجه:
- قبل از استفاده از هرگونه روش درمانی در طب سنتی، حتماً با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید.
- روش‌های طب سنتی جایگزین درمان‌های پزشکی رایج نیستند و باید در کنار آنها استفاده شوند.
انواع سرگیجه های خطرناک کدامند؟
سرگیجه های خطرناک معمولاً به دو دسته تقسیم میشوند: سرگیجه های محیطی و سرگیجه های مرکزی
سرگیجه های محیطی معمولاً به دلیل مشکلاتی در گوش داخلی یا اعصاب مربوط به آن هستند و خطر کمتری دارند. این نوع گیجی میتواند شامل حالاتی مانند لابیرنتیت حاد (التهاب حاد حلزون گوش داخلی)، سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPPV)، بیماری منیر، و وستیبولوپاتی توکسیک باشد.
سرگیجه های مرکزی به دلیل مشکلاتی در مغز مانند ساقه مغز، مخچه، یا راه های مخچه ای هستند و میتوانند خطرناکتر باشند. این نوع گیجی ممکن است نشانه ای از بیماری های جدی تر مانند سکته های مغزی باشد.
اگر سرگیجه ای دارید که با علائم دیگری مانند اختلال تکلم، اختلال تعادل، دوبینی، یا گزگز اطراف دهان همراه است، ممکن است نشانه ای از یک مشکل مرکزی باشد و باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید . همچنین، گیجی هایی که با تغییر وضعیت تغییری نمیکنند یا همراه با آتاکسی هستند، میتوانند نشانه ای از مشکلات مرکزی باشند . در هر صورت، تشخیص دقیق و درمان مناسب توسط متخصص مغز و اعصاب یا متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است. در صورت وجود هر گونه سوال با پزشکان متخصص ما در مرکز تخصصی ویستان در تماس باشید.
ارتباط سرگیجه و گوش میانی
ارتباط نزدیکی بین گیجی و گوش میانی وجود دارد. گوش میانی بخش مرکزی سیستم شنوایی و تعادل بدن است. این قسمت از حفره صماخی تشکیل شده و توسط پرده صماخ از گوش خارجی جدا می شود.
نقش گوش میانی در تعادل:
- استخوان های گوش میانی: سه استخوان کوچک در گوش میانی به نام های چکشی، سندانی و رکابی وجود دارد که ارتعاشات صوتی را از پرده صماخ به گوش داخلی منتقل می کنند.
- لوله اوستاکی: لوله اوستاکی لوله ای است که گوش میانی را به حلق متصل می کند. این لوله به تنظیم فشار هوا در گوش میانی کمک می کند.
- گوش داخلی: گوش داخلی حاوی اندام های تعادل به نام لابیرنت است. لابیرنت شامل حلزون و مجاری نیم دایره ای است.
مشکلات گوش میانی که می تواند باعث سرگیخه شود:
- عفونت گوش میانی: عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) یکی از شایع ترین علل سرگیجه در کودکان است. عفونت می تواند باعث التهاب و تورم در گوش میانی شود که می تواند بر عملکرد لابیرنت تأثیر بگذارد و منجر به گیجی شود.
- اختلالات گوش میانی: برخی از اختلالات گوش میانی مانند بیماری منییر، اوتیت میانی سروزی و اوتیت اسکلروزی می تواند باعث گیجی شود. این اختلالات می توانند بر عملکرد لابیرنت یا لوله اوستاکی تأثیر بگذارند.
- آسیب به گوش میانی: آسیب به گوش میانی در اثر ضربه به سر یا جراحی می تواند باعث سرگیخه شود. این آسیب می تواند به لابیرنت، استخوان های گوش میانی یا پرده صماخ آسیب برساند.
علائم گیجی ناشی از مشکلات گوش میانی:
- سرگیجه چرخشی یا دوران
- عدم تعادل
- حالت تهوع
- استفراغ
- وزوز گوش
- افت شنوایی
متخصصان مغز و اعصاب ما در کلینیک ویستان جهت تشخیص و درمان انواع بیماری های مربوط به سرگیجه در خدمت شما هستند.
علت سرگیجه چیست؟
سرگیجه علل مختلفی دارد و می تواند ناشی از مشکلات در سیستم های مختلف بدن باشد. برخی از شایع ترین علل گیجی عبارتند از:
1. مشکلات گوش داخلی:
- اختلالات گوش داخلی: مانند بیماری منییر، اوتیت میانی سروزی و اوتیت اسکلروزی.
- عفونت گوش میانی: (اوتیت میانی)
- آسیب به گوش میانی: در اثر ضربه به سر یا جراحی.
2. مشکلات عصبی:
- میگرن: نوعی سردرد شدید که می تواند با گیجی ، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
- سکته مغزی: زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شود.
- بیماری های عصبی: مانند ام اس و پارکینسون.
تشخیص سرگیجه چگونه است؟
تشخیص سرگیجه معمولاً با یک ارزیابی دقیق پزشکی شروع میشود که شامل بررسی تاریخچه پزشکی و علائم فرد است . پزشک ممکن است سوالاتی در مورد شروع، مدت زمان، شدت، و شرایطی که گیجی را تشدید یا بهبود میبخشد، بپرسد. همچنین، پزشک ممکن است در مورد سابقه پزشکی فرد و داروهایی که مصرف میکند اطلاعاتی جمع آوری کند.
پس از این ارزیابی اولیه، آزمایشهای تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• آزمایشهای تصویربرداری: مانند سی تی اسکن، اشعه ایکس، یا MRI برای بررسی مغز و گوش داخلی
• آزمایشهای دهلیزی: که ممکن است شامل آزمایشهایی برای ارزیابی تعادل و حرکات چشم باشد
• آزمایش ادیومتری: برای بررسی شنوایی و تشخیص احتمالی مشکلات گوش داخلی
• تستهای عملکردی: مانند تست تعادل یا راه رفتن
تشخیص سرگیجه با نوار مغز
نوار مغز (EEG) می تواند در برخی موارد برای کمک به تشخیص علت گیجی مفید باشد.
EEG آزمایشی غیرتهاجمی است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کند. این کار با قرار دادن الکترودهایی روی پوست سر و ضبط امواج مغزی انجام می شود.
EEG می تواند برای تشخیص موارد زیر مفید باشد:
- اختلالات صرع: صرع یک اختلال عصبی است که باعث تشنج می شود. تشنج می تواند باعث علائمی مانند گیجی ، ضعف و از دست دادن هوشیاری شود.
- میگرن: میگرن نوعی سردرد شدید است که می تواند با سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
- سکته مغزی: سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شود. این می تواند باعث علائمی مانند گیجی ، ضعف، بی حسی و مشکلات بینایی شود.
- بیماری های التهابی مغزی: مانند آنسفالیت و مننژیت.
- تومورهای مغزی: تومورهای مغزی می توانند باعث فشار بر مغز و علائمی مانند گیجی شوند.
در حالی که EEG می تواند به تشخیص برخی از علل گیجی کمک کند، اما همیشه قابل اعتماد نیست.
در برخی موارد، EEG ممکن است طبیعی باشد، حتی اگر فرد دچار سرگیجه باشد. علاوه بر این، EEG می تواند در تشخیص برخی از اختلالات مانند اختلالات اضطرابی و کم خونی که می توانند باعث سرگیجه شوند، مفید نباشد.
در اینجا چند نکته اضافی در مورد EEG و گیجی وجود دارد:
- EEG تنها آزمایشی نیست که ممکن است برای تشخیص علت سرگیجه شما استفاده شود. پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری مانند MRI یا CT اسکن را نیز تجویز کند.
- اگر EEG شما غیرطبیعی باشد، به این معنی نیست که شما حتما یک بیماری جدی دارید.
- درمان سرگیجه به علت آن بستگی دارد.
3روش رایج برای تشخیص سرگیجه
سرگیجه می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و تشخیص علت آن می تواند دشوار باشد. با این حال، چند روش رایج وجود دارد که پزشکان برای تشخیص سرگیجه از آنها استفاده می کنند:
1. معاینه فیزیکی:
اولین قدم در تشخیص گیجی ، معاینه فیزیکی کامل توسط پزشک است. این معاینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاینه گوش: برای بررسی عفونت یا سایر مشکلات گوش
معاینه عصبی: برای بررسی ضعف، بی حسی یا سایر مشکلات عصبی
معاینه قلب و عروق: برای بررسی فشار خون و ضربان قلب
معاینه تعادل: برای بررسی مشکلات تعادل
2. آزمایشات تصویربرداری:
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری مانند MRI یا CT اسکن را برای بررسی مشکلات ساختاری مغز یا گوش داخلی تجویز کند.
MRI: (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) از امواج مغناطیسی و میدان های رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز و گوش داخلی استفاده می کند.
CT اسکن: (توموگرافی کامپیوتری) از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز و گوش داخلی استفاده می کند.
3. آزمایشات عملکردی:
آزمایشات عملکردی می تواند برای ارزیابی عملکرد سیستم های مختلفی که در تعادل نقش دارند، از جمله سیستم عصبی، بینایی و گوش داخلی استفاده شود. برخی از آزمایشات عملکردی رایج عبارتند از:
آزمایش هالپایک: این آزمایش برای ارزیابی عملکرد گوش داخلی استفاده می شود.
آزمایش قدم زدن و چرخش: این آزمایش برای ارزیابی تعادل استفاده می شود.
آزمایش نویستگرافی: این آزمایش برای ارزیابی عملکرد سیستم عصبی استفاده می شود.
انتخاب آزمایشات مناسب به سابقه پزشکی بیمار، علائم و یافته های معاینه فیزیکی بستگی دارد.
در اینجا چند نکته اضافی در مورد تشخیص گیجی وجود دارد:
تشخیص سرگیجه می تواند دشوار باشد زیرا علل مختلفی دارد.
ممکن است برای تشخیص علت گیجی به بیش از یک آزمایش نیاز باشد.
اگر سرگیجه دارید، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
مهم است که به خاطر داشته باشید که این اطلاعات فقط برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه ای تلقی شود. همیشه قبل از شروع هر درمان جدید با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر می توانید با پزشکان ما در مرکز تخصصی ویستان در تماس باشید.